Z jakich surowców wytwarza się żywice alkidowe?
Żywice alkidowe wytwarza się z kwasów dwukarboksylowych (na ogół używa się kwasu ftalowego), wielowartościowych alkoholi (zwykle trójwartościowego alkoholu – gliceryny) oraz kwasów tłuszczowych (np. z oleju lnianego).
Co to są żywice alkidowe modyfikowane?
W żywicach alkidowych modyfikowanych, oprócz tradycyjnych trzech substancji podstawowych – kwasu dwukarboksylowego, wielowartościowego alkoholu i kwasu tłuszczowego – zostaje chemicznie włączony do cząsteczki jeszcze czwarty składnik. Modyfikacja ma na celu poprawę określonych właściwości żywic alkidowych. Niestety, jest z tym związane pogorszenie niektórych innych właściwości. Jako składnik modyfikujący stosuje się żywice fenolowe, styren, toluen winylu, akryl, epoksydy, izocyjanian, silikony i aminy.
Proszę przedstawić podział żywic alkidowych zależnie od zawartości oleju i zastosowanie poszczególnych grup żywic
1. Chude żywice alkidowe zawierają poniżej 40% oleju i stosuje się je w połączeniu z żywicami mocznikowymi i fenolowymi w lakierach kwasoutwardzalnych albo w połączeniu z żywicami melaminowymi w przemyśle, w lakierach piecowych.
2. Średnio tłuste żywice alkidowe zawierają 40-60% oleju i stosuje się je w schnących na powietrzu lakierach do zastosowań wewnętrznych i zewnętrznych, jak również w lakierach samochodowych.
3. Tłuste żywice alkidowe zawierają powyżej 60% oleju i stosuje się je w schnących na powietrzu lakierach do drewna i stali na zewnątrz budynków.
Jak przebiega proces utwardzania schnących na powietrzu lakierów i farb alkidowych?
Podczas chemicznego utwardzania schnących na powietrzu lakierów i farb alkidowych odparowują najpierw rozpuszczalniki i rozcieńczalniki. W ten sposób zostaje otwarty dostęp dla tlenu do podwójnych wiązań nienasyconych kwasów tłuszczowych w żywicach. Przez rozerwanie podwójnych wiązań, tlen zostaje związany chemicznie. W ten sposób cząsteczki ulegają powiększeniu, a żywice alkidowe twardnieją wskutek utleniania. Ponieważ, aby było możliwe przyłączenie tlenu, muszą ulec rozerwaniu wiązania podwójne, także w tym przypadku możemy mówić o polimeryzacji.
Jaki składnik żywic alkidowych powoduje ich żółknięcie, np. przy braku światła?
Żółknięcie żywic alkidowych jest spowodowane przez zawarty w nich kwas linolenowy. Ten kwas tłuszczowy jest składnikiem oleju lnianego, którego udział stanowi 51%. Ponieważ olej lniany jest szczególnie chętnie stosowany do wytwarzania żywic alkidowych, wiele z tych żywic w mniejszym lub większym stopniu wykazuje skłonność do żółknięcia. Wprawdzie można byłoby usunąć kwas linolenowy z oleju lnianego, ale spowodowałoby to jego podrożenie. Poza tym, kwas linolenowy mający trzy podwójne wiązania w jednej cząsteczce sprzyja twardnieniu przez utlenianie. Jest to powód, dla którego trudno zrezygnować z tego kwasu tłuszczowego.
Od jakiego składnika żywic alkidowych zależy ich elastyczność i odporność na czynniki atmosferyczne?
Elastyczność i odporność na czynniki atmosferyczne żywic alkidowych zależy od ilości i rodzaju kwasów tłuszczowych. W przypadku lakierów i farb alkidowych elastyczność i odporność na czynniki atmosferyczne zależy także od pigmentacji.