Co to są rozpuszczalniki i rozcieńczalniki?
Rozpuszczalniki rozpuszczają substancję w stanie stałym lub gazowym, natomiast rozcieńczalniki rozcieńczają substancję już płynną. Rozpuszczalniki mogą zawsze być rozcieńczalnikami. Natomiast rozcieńczalniki nie zawsze działają rozpuszczająco. Woda może być np. w farbach dyspersyjnych tylko rozcieńczalnikiem, ale nie rozpuszczalnikiem.
Co się dzieje podczas rozpuszczania spoiwa?
Podczas rozpuszczania spoiwa siły międzycząsteczkowe w spoiwie słabną, a cząsteczki rozpuszczalnika wchodzą między cząsteczki spoiwa. Między cząsteczkami rozpuszczalnika i spoiwa powstają nowe siły międzycząsteczkowe. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy rozpuszczalnik i spoiwo mają siły międzycząsteczkowe tego samego rzędu wielkości. Wyjaśnia to także, dlaczego określone rozpuszczalniki nadają się tylko do określonych spoiw. Rozpuszczanie spoiwa jest procesem fizycznym.
Czym się różnią rozpuszczalniki właściwe od rozpuszczalników utajonych oraz nierozpuszczalników?
Rozpuszczalniki właściwe rozpuszczają daną substancję w temperaturze pokojowej. Jest to możliwe, ponieważ siły międzycząsteczkowe w rozpuszczalniku są tego samego rzędu wielkości, co siły międzycząsteczkowe w spoiwie.
Rozpuszczalniki utajone mają ukrytą zdolność rozpuszczania, ujawniającą się dopiero po aktywizacji przez inną substancję. Ponieważ siły międzycząsteczkowe tych rozpuszczalników znacznie się różnią od sił spoiwa, to mogą one je rozpuszczać dopiero wte-dy, gdy jakaś inna substancja wyrówna te siły z siłami międzycząsteczkowymi spoiwa.
Nierozpuszczalniki nie mogą rozpuścić spoiwa. Stosuje się je jako rozcieńczalniki w celu potanienia mieszanki rozpuszczalników albo osłabienia zbyt silnej zdolności rozpuszczania.